GOZ, czyli gospodarka o obiegu zamkniętym, jest istotnym, jeśli nie najważniejszym w dzisiejszych czasach, elementem strategii zrównoważonego rozwoju, a szczególnie w kontekście tak wymagającego sektora, jakim jest przemysł chemiczny. W obliczu kryzysu klimatycznego i wynikających z niego licznych regulacji zarówno krajowych, jak i unijnych, przemysł chemiczny, a także wiele innych sektorów i branży, jest zmuszony przeprowadzić zieloną transformację i dostosować się do zachodzących zmian. Nie można nie wspomnieć również o rosnącej świadomości konsumentów, ich wymaganiach i coraz większej ilości klientów, którzy najzwyczajniej preferują i decydują się na produkty ekologiczne i przyjazne dla środowiska.

Gospodarka o obiegu zamkniętym to model gospodarczy, stojący w opozycji do gospodarki linearnej, w której żyjemy obecnie, w którym zasoby są projektowane tak, aby jak najbardziej wydłużyć ich cykl życia (LCA) i trwałość, a odpady i emisje (również ślad węglowy) są minimalizowane poprzez ponowne przetwarzanie i recykling materiałów. Połączenie “GOZ i przemysł chemiczny” oznacza zamknięcie cyklu produkcji poprzez odzyskiwanie chemikaliów i ich ponowne użytkowanie lub wykorzystanie odpadów jako surowców wtórnych.

Wdrażając GOZ przemysł chemiczny staje przed wieloma wyzwaniami, jako że każda, zwłaszcza tak gruntowna, zmiana działania firmy, jest wyzwaniem, jednak koniec końców GOZ przynosi więcej korzyści niż zmagań. Działanie w duchu zasad GOZ nie tylko zapewnia korzyści środowiskowe, ale także społeczne i finansowe. Przemysł chemiczny musi zmienić sposób, w jaki projektuje, wytwarza i dystrybuuje swoje produkty, a dzięki temu stworzyć konsumentom więcej możliwości odpowiedzialnej konsumpcji i przyczynić się do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko. GOZ jest niezbędny dla przemysłu chemicznego nie tylko z perspektywy obowiązujących przepisów prawnych, wymagań klientów i konieczności wywierania pozytywnego, lub chociaż neutralnego, wpływu na środowisko, ale również z perspektywy kontrahentów, inwestorów i innych interesariuszy.

Obecnie niemalże każda firma i osoba zwraca uwagę na kwestie zrównoważonego rozwoju, ponieważ jest to niezwykle istotne dla dalszego długotrwałego rozwoju firmy. Brak dostosowania się do panujących zasad i powszechnie stosowanych praktyk, bo ekologia, zrównoważony rozwój i GOZ to nie jest już tylko trend, skutkuje zamknięciem się firmy na nowe możliwości biznesowe, nowe rynki, nowych klientów, kontrahentów i inwestorów, a finalnie prowadzi do stagnacji przedsiębiorstwa. Dążenie za tym, co pożądane wśród wszystkich interesariuszy i klientów to klucz do skutecznego rozwoju firmy. Z tego powodu GOZ i przemysł chemiczny idą ze sobą w parze, czego idealnym przykładem może być firma BASF i ich inicjatywa pełnego wykorzystywania odpadów.

Zrównoważone praktyki firmy BASF

Firma BASF jest idealnym przykładem firmy z przemysłu chemicznego, która działa w sposób zrównoważony i przyczynia się do ochrony środowiska i budowania poczucia odpowiedzialności społecznej. BASF stosuje wiele praktyk z zakresu zrównoważonego rozwoju, o których możecie oczywiście przeczytać na ich stronie internetowej, w specjalnie poświęconej temu, zakładce, do czego serdecznie zachęcamy.

Działaniem firmy BASF, na które GOZ dla biznesu, chciałby zwrócić waszą uwagę, jest maksymalne wykorzystywanie odpadów za pomocą procesu upcyklingu. Upcykling polega na dawaniu produktom tzw. drugiego życia poprzez wykorzystywanie materiałów z odzysku, a także odpadów resztkowych do wytworzenia kolejnego, nowego, znowu użytecznego, wyższego jakościowo, produktu. Upcykling wydłuża cykl życia produktu (chodzi tutaj o wspomniane w poprzednich artykułach LCA) oraz zmniejsza ilość generowanych odpadów poprzez ponowne, maksymalne ich wykorzystanie. Wiedzieliście, że z fusów i pałeczek po kawie można wyprodukować gitarę, a z recyklowanego dżinsu i fusów po kawie można wytworzyć nową torebkę? Na stronie internetowej firmy BASF możecie dowiedzieć się więcej o stosowanych przez nich praktykach z zakresu GOZ.

Przemysł chemiczny: Korzyści wynikające z GOZ

1. Zmniejszenie śladu węglowego: Dzięki działaniom mającym na celu minimalizację odpadów i emisji szkodliwych substancji, firma zyskuje możliwość na znaczące obniżenia swojego negatywnego wpływu na środowisko, dojście do neutralności, a nawet wywarcie pozytywnego wpływu na planetę i społeczeństwo. Poza korzyściami środowiskowymi z obliczania i redukowania śladu węglowego można wymienić szereg korzyści finansowych, a są to m.in.: pozyskanie nowych klientów poszukujących ekologicznych rozwiązań, a także zwiększenie zaufania wśród już istniejących klientów, co przekłada się bezpośrednio na ich wybór, kiedy dochodzi do zakupu, zwiększenie zainteresowania, ale również zaufania, wśród kontrahentów i inwestorów, redukcja kosztów związana z procesem operacyjnym, produkcyjnym, jak i dystrybucyjnym oraz spełnienie wymagań wskazanych w raportach niefinansowych, czyli w raportach ESG, które omawiają aspekty środowiskowe, społeczne i korporacyjne w kontekście działalności danej organizacji.
2. Redukcja kosztów: Ograniczenie zużycia surowców, odpowiedzialne projektowanie produktów z myślą o środowisku i możliwościach ich przetworzenia i ponownego użytkowania, maksymalne wykorzystanie materiałów z odzysku oraz odpadów resztkowych prowadzi do znaczących oszczędności. Redukcja kosztów związana jest z procesem operacyjnym, produkcyjnym, jak i dystrybucyjnym (mowa tutaj o zielonej logistyce), jednak dotyczy ona także procesów wewnętrznych zachodzących w firmie. Początek drogi do GOZ to mogą być małe kroki, np. w postaci edukowania pracowników odnośnie oszczędności energii i wody i zachęcanie ich do praktykowania tego podejście w czasie pracy czy przejście na zieloną energię w firmie.
3. Innowacyjność i konkurencyjność: Firmy wprowadzające rozwiązania zgodne z GOZ często stają się liderami innowacji, co bardzo wzmacnia ich pozycję na rynku. Takie przedsiębiorstwo nie tylko stają się liderami nowoczesnych praktyk, ale również ogólnie liderami na rynku, jako że dostosowują się do zachodzących zmian i zielonych wymogów prawnych. Nowe technologie i różnego typu innowacje często ułatwiają procesy zachodzące w firmie i również przekładają się na redukcję kosztów związanych z procesem operacyjnym, produkcyjnym i dystrybucyjnym.
4. Zgodność z regulacjami: Wiele państw wprowadza coraz bardziej restrykcyjne przepisy dotyczące działalności firm, promując te ekologiczne i zrównoważone praktyki. Spełnienie zielonych wymogów prawnych zarówno tych wynikających z przepisów krajowych, jak i unijnych, jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania i dalszego rozwoju przedsiębiorstwa. Poza tym poprzez wdrożenie założeń GOZ w firmie i działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska firma zyskuje większe szanse na otrzymanie zielonego finansowania. Obecnie istnieje wiele możliwości pozyskania zielonego finansowania, a są to np.: programy rządowe współfinansowane ze środków unijnych czy fundusze europejskie.
5. Zwiększenie efektywności: Poprzez ponowne wykorzystanie materiałów i redukcję odpadów, firmy mogą znacznie zmniejszyć koszty zakupu nowych surowców, a dzięki temu zwiększyć efektywność nabytych zasobów oraz skuteczność działania firmy. Odpowiedzialne zarządzanie energią, wdrożenie procesów zielonej logistyki (zarządzanie łańcuchami dostaw), modele odzysku i recyklingu oraz automatyzacja procesów zachodzących w firmie – to wszystko wpływa na zwiększenie efektywności działań, a także przyczynia się do zmniejszenia negatywnego wpływu na środowisko.
6. Podkreślenie odpowiedzialności społecznej firmy: Firmy stosujące GOZ są w stanie lepiej odpowiadać na rosnące oczekiwania konsumentów, inwestorów i kontrahentów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Budowanie wizerunku firmy odpowiedzialnej społecznie wpływa także na wzrost zaufania wśród istniejących klientów oraz na pozyskanie nowych, poszukujących przyjaznych dla środowiska rozwiązań. Kwestia odpowiedzialności społecznej również wpisuje się w czynniki podlegające raportowaniu ESG, któremu z czasem podlegać będzie coraz więcej przedsiębiorstw.

Przemysł chemiczny: Droga do GOZ

1. Analiza cyklu życia produktów (LCA): Pierwszym krokiem jest zrozumienie, w jaki sposób produkty i odpady są obecnie zarządzane. Identyfikacja obszarów, w których brakuje zrównoważonych rozwiązań i znalezienie potencjalnych obszarów do zamknięcia obiegu materiałów czy surowców, jest kluczowa do rozpoczęcia drogi w stronę gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).
2. Inwestycje w technologie recyklingu: Poznawanie i rozwój nowych, innowacyjnych metod recyklingu, które pozwolą na odzyskiwanie chemikaliów czy tworzyw sztucznych, jest niezbędny do usprawnienia procesów związanych z tworzeniem obiegu zamkniętego. Generalnie inwestycje w jakiekolwiek nowoczesne technologie, np. w technologie automatyzacji, znacznie przybliżają firmę do gospodarki cyrkularnej (GOZ).
3. Współpraca w łańcuchu dostaw: Współpraca z dostawcami i odbiorcami usług, by tworzyć produkty łatwiejsze do recyklingu i bardziej zrównoważone, jest w stanie wywrzeć ogromny wpływ na środowisko, ale i świadomość społeczeństwa. W celu nawiązania, z daną firmą czy dostawcą, owocnej i skutecznej współpracy opartej na zaufaniu, niezbędna jest spójność zrównoważonych celów biznesowych, a jak wiadomo, współpraca pomiędzy firmami, zazwyczaj, daje więcej efektów niż praca w pojedynkę. Łącząc siły firm w drodze do GOZ i zrównoważonego rozwoju, jesteśmy w stanie osiągnąć dużo więcej na rzecz środowiska i społeczeństwa.
4. Edukacja i komunikacja: Informowanie konsumentów o korzyściach płynących z wyboru produktów przyjaznych dla środowiska oraz o sposobach ich prawidłowej utylizacji lub recyklingu przyczynia się do szerzenia ekologicznych postaw. Edukowanie swoich własnych pracowników, jako proces wewnątrz firmy, także znacząco wpływa na postawy społeczne w kontekście ochrony środowiska. Z kolei komunikacja proekologicznych działań firmy zapewnia jej przejrzystość tych działań, dzięki czemu zmniejsza się ryzyko potencjalnych oskarżeń o greenwashing oraz zwiększa zaufanie do przedsiębiorstwa wśród klientów.
5. Ekoprojektowanie: Projektowanie produktów z myślą o obiegu zamkniętym, czyli z myślą o GOZ, zapewnia większe możliwości recyklingu i odzysku produktów, a także minimalizację wytwarzanych odpadów. Wzięcie pod uwagę ewentualnych odpadów resztkowych w procesie projektowania produktu i opracowanie sposób na maksymalne wykorzystanie takich odpadów jest równie ważne.
6. Monitorowanie: Regularne audyty i nadzór nad efektywnością procesów w kontekście GOZ są niezbędne do ciągłego doskonalenia i dostosowywania praktyk do zmieniających się warunków i przepisów. Ocena skuteczności działań jest niezbędna do osiągnięcia realnych i trwałych efektów. Stale obliczanie śladu węglowego oraz regularna analiza cyklu życia produktów (LCA) to dwa narzędzia, które są w stanie zapewnić dalsze wskazania, co do działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Jeśli chcemy działać skutecznie, musimy nadzorować i analizować efekty naszej dotychczasowej pracy.

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) w przemyśle chemicznym nie tylko przyczynia się do ochrony środowiska i zwiększenia odpowiedzialności społecznej, ale również oferuje realne korzyści ekonomiczne z racji tego, że ma znaczący wpływ na zwiększenie konkurencyjności i atrakcyjności firmy na rynku, a co za tym idzie – na nowe możliwości rozwoju. Zrównoważony rozwój przemysłu chemicznego skutkuje wzrostem zaufania wśród konsumentów, sprostaniem wymaganiom regulacyjnym, presji inwestorów i kontrahentów oraz, oczywiście, oczekiwaniom klientów. GOZ i przemysł chemiczny to droga do dalszego rozwoju dla firm z tej branży, ale również droga do “lepszego jutra” dla planety i środowiska, a więc i dla społeczeństwa.

Zapisz się na bezpłatne szkolenie GOZ dla biznesu i odkryj potencjał GOZ. Dostosujesz się do zachodzących zmian, spełnisz wymogi prawne i dowiesz się jak pozyskać zielone finansowanie oraz jak przygotować raport ESG. Twój biznes zyska nowe możliwości rozwoju, a Ty zdobędziesz certyfikat zawodowy. Szkolenia są w 100% finansowane z Funduszy Europejskich.