Czym jest zrównoważone rolnictwo?

Zrównoważone rolnictwo odnosi się do pojęcia zrównoważonego rozwoju. Idea opiera się na takim rozwoju, który zaspokajając potrzeby współczesnych pokoleń, nie będzie ograniczał możliwości rozwojowych przyszłych pokoleń. Mowa tutaj więc nadal o rozwoju, jednak rozwoju w takiej formie, która nie wpłynie negatywnie na możliwości rozwojowe osób, które kiedyś będą znajdowały się na naszym miejscu. Przesłanie jest zatem takie, że mamy się rozwijać, ale rozsądnie i z uwzględnieniem wpływu naszych działań na przyszłe pokolenia.

Czym jest GOZ?

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ), czy też gospodarka cyrkularna, to model gospodarczy oparty na zasadzie utrzymywania produktów, materiałów i zasobów w, tak zwanym, obiegu tak długo, jak to możliwe. Stosując taki model gospodarczy, zamiast aktualnego, linearnego modelu gospodarczego (gospodarka linearna), znacznie zmniejszamy ilość generowanych odpadów, a tym samym przyczyniamy się do pozytywnego wpływu na środowisko. GOZ opiera się na praktykach, takich jak: ponowne wykorzystanie, recykling, odzysk surowców, odzysk produktów ubocznych, naprawa, produkt jako usługa i dostęp.

Jakie znaczenie ma GOZ w sektorze rolniczym? GOZ a zrównoważone rolnictwo czy może GOZ i zrównoważone rolnictwo – czy GOZ i rolnictwo oparte na zasadach zrównoważonego rozwoju współgrają, czy wręcz przeciwnie?

Działanie w duchu zasad GOZ prowadzi między innymi do optymalizacji wykorzystania zasobów, surowców i materiałów z uwagi na odpowiedzialne zarządzanie nimi, zmniejszenia ilości generowanych odpadów, poprawy efektywności produkcji oraz tworzenia czy też wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Odpowiedź jest więc prosta – GOZ i zrównoważone rolnictwo zdecydowanie ze sobą współgrają, a tak naprawdę GOZ jest niezbędny, jeśli dążymy ekologicznego rozwoju swojej działalności.

Jak przejść na zrównoważone rolnictwo?

W praktyce GOZ w rolnictwie polega między innymi na:

• zrównoważonym zarządzaniu glebą, co oznacza, przykładowo, stosowanie technik rolnictwa regeneracyjnego, czyli takiego, które regeneruje glebę, czyli poprawia jej zdrowie i stan,
• odpowiedzialnym zarządzaniu wodą poprzez systemy nawadniające, które minimalizują potencjalne straty wody czy poprzez oczyszczanie i ponownie wykorzystanie ścieków rolniczych,
• wykorzystaniu powstałych odpadów jako źródła energii lub surowców do produkcji biogazu i kompostu,
• stosowaniu technik rolnictwa ekologicznego, które mają zminimalizować użycie chemikaliów przy uprawie i wszelkich innych działaniach,
• przekształcaniu odpadów w zasoby poprzez odpowiednie zarządzanie odpadami rolniczymi za pomocą działań, takich jak: wykorzystywanie resztek do produkcji biogazu, kompostu lub nawozu czy recykling plastikowych opakowań i innych materiałów stosowanych w rolnictwie

A jak dokładnie zacząć wprowadzać GOZ w rolnictwie?

1. Audyt zasobów i odpadów: Jest to pierwszym, podstawowym krokiem, jeśli dążymy do przejścia na zrównoważone rolnictwo. Nie jesteśmy w stanie podjąć efektywnych działań, jeśli nie zidentyfikujemy obszarów, w których można, czy też trzeba, wprowadzić zmiany. Należy zacząć od analizy wykorzystania zasobów i generowania odpadów. Analizowanie jest bowiem kluczem do ustalenia skutecznego planu działania.
2. Obliczanie śladu węglowego i analiza cyklu życia produktów: Jak możemy podejmować działania mające zredukować nasz ślad węglowy, jeśli nie wiemy, ile on tak naprawdę wynosi? Nie da się. Jak mamy poprawić wydajność naszych produktów i możliwości ich przetworzenia czy odzysku, jeśli nie obliczyliśmy ich cyklu życia? Nie da się. Jak mamy spełnić wymogi raportowania ESG, jeśli nie liczymy i nie redukujemy śladu węglowego? Nie da się, bo jest to obowiązkowy element raportowania niefinansowego.
3. Monitorowanie wdrożonych praktyk: Monitorowanie i kontrolowanie efektów jest tak samo ważne, jak analizowanie. Czuwanie nad skutecznością podjętych przez nas działań jest niezbędne, aby osiągnąć zamierzone cele.
4. Stosowanie zrównoważonego zarządzania glebą: Praktyki, które poprawiają stan gleby, przedłużają jej “życie”, a tym samym okres, w którym jest ona w stanie poprawnie służyć nam w działaniach rolniczych. Jedną z takich praktyk jest wyżej wspomniane rolnictwo regeneracyjne czy rolnictwo ekologiczne, które przy mniejszym użyciu chemikaliów, wpływa na lepszy stan gleby.
5. Stosowanie zrównoważonego zarządzania wodą: Minimalizacja potencjalnych strat wody, oczyszczanie i ponowne wykorzystanie ścieków rolniczych czy technologie zbieranie deszczówki są w stanie znacząco zoptymalizować zużycie wody.
6. Stosowanie zrównoważonego zarządzania odpadami: Przekształcanie odpadów w zasoby poprzez wykorzystywanie resztek do produkcji biogazu, który może służyć jako źródło energii, produkcji kompostu, który może służyć jako nawóz czy recykling plastikowych opakowań i innych materiałów stosowanych w rolnictwie to działania, które nie dość, że ograniczają generowane przez nas odpady, to jeszcze wpływają na zwiększenie wydajności zasobów, które już posiadamy poprzez nadanie im kolejnej, wtórnej funkcji.
7. Współpraca: Nawet działanie w postaci współpracy z lokalnymi sprzedawcami znacząco wpływa na przyczynienie się do ochrony środowiska naturalnego. Czemu? Bo lokalni dostawcy są blisko nas, co przekłada się na brak konieczności skomplikowanego transportu produktów do odległych lokacji. Mniejsze koszty transportu i mniejsze zużycie paliwa to korzyści zarówno dla działalności rolniczej, jak i dla środowiska i społeczności.
8. Edukacja, komunikacja i przejrzystość: Dzięki komunikowaniu zrównoważonych działań edukujemy, a więc szerzymy postawy proekologiczne, jak i zapewniamy swojej działalności transparentność działań, co ogranicza ryzyko oskarżeń o greenwashing i pozytywnie wpływa na budowanie wizerunku marki jako odpowiedzialnej środowiskowo i społecznie.

Zrównoważone rolnictwo i GOZ: Korzyści

1. redukcja emisji poprzez lepsze zarządzanie odpadami i zastosowanie energii odnawialnej, a także redukcja śladu węglowego, co jest obowiązkowym działaniem w ramach raportowania ESG,
2. ochrona zasobów naturalnych dzięki zrównoważonemu zarządzaniu glebą i wodą, co przyczynia się do ochrony środowiska i działania odpowiedzialnego społecznie,
3. zwiększenie wydajności produkcji dzięki odpowiedzialnemu wykorzystaniu zasobów,
4. redukcja kosztów związanych z produkcją poprzez zmniejszenia ilości generowanych odpadów i optymalizację zużycia energii,
5. tworzenie nowych źródeł dochodu poprzez, przykładowo, sprzedaż produktów ubocznych, bo w końcu to, co dla nas jest odpadem, dla kogoś innego może być czymś użytecznym,
6. poprawa jakości produktów poprzez stosowanie zrównoważonych praktyk w postaci, przykładowo, rolnictwa ekologicznego
7. wzrost świadomości ekologicznej wśród konsumentów, klientów, społeczności rolniczych i ogólnie społeczeństwa
8. budowanie wizerunku firmy odpowiedzialnej środowiskowo i społecznie
9. wzrost zaufania klientów odnośnie jakości produktów
10. pozyskanie nowych klientów, którzy poszukują zdrowej żywności i ekologicznych rozwiązań
11. spełnienie zielonych wymogów prawnych oraz budowanie podstaw pod raportowanie niefinansowe, czyli raportowanie ESG
12. tworzenie nowych miejsc pracy z uwagi na fakt, że nowe procesy związane z recyklingiem i przetwarzaniem odpadów mogą je stworzyć
13. osiągnięcie niezależności energetycznej dzięki własnym instalacjom OZE, a tym samym niezależność od dostawców energii zewnętrznych, co zwiększa stabilność działalności i przewidywalność kosztów operacyjnych
14. inwestycje w nowoczesne technologie rolnicze, takie jak: wykorzystanie dronów i czujników do monitorowania upraw i efektywnego zarządzania zasobami, w tym, przykładowo, zużyciem wody
15. automatyzacja procesów polegająca na wdrożeniu zrobotyzowanych systemów produkcji, które zwiększają efektywność i minimalizują potencjalne marnowanie zasobów
16. poprawa jakości gleby i ochrona zasobów wodnych, co przekłada się bezpośrednio na wydajność produkcji, ale i jakość wytwarzanych produktów
17. zwiększenie konkurencyjności poprzez dostosowanie się do zachodzących zmian i wymogów prawnych, co przekłada się także na zwiększenie stabilności działalności
18. pozytywny wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo konsumentów poprzez ograniczenie użycia chemicznych środków ochrony rośli i nawozów, co oznacza zdrowsze produkty żywnościowe i bezpieczniejsze środowisko pracy dla rolników (co wlicza się w założenia litery S w skrócie ESG)
19. większe możliwości i szanse na otrzymanie zielonego finansowania, jako że wszelkie instytucje coraz bardziej zwracają uwagę na zrównoważone działania firm
20. spełnienie wymogów zawartych w raportowaniu ESG czy też przygotowanie się do takiego raportowania niefinansowego poprzez wdrażanie zrównoważonego rolnictwa

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) w sektorze rolniczym to tak naprawdę przyszłość zrównoważonego rolnictwa. W obliczu stale zwiększającej się świadomości ekologicznej konsumentów, a także coraz większej ilości wymogów prawnych związanych ze zrównoważonym prowadzeniem działalności, GOZ i zrównoważone rolnictwo są niezbędne do prawidłowego i dalszego rozwoju gospodarstw rolnych. Wdrożenie GOZ przynosi liczne korzyści zarówno ekologiczne, społeczne, jak i ekonomiczne. GOZ przyczynia się nie tylko do ochrony środowiska, ale i poprawy jakości życia i zdrowia konsumentów i rolników. Zrównoważone rolnictwo będzie służyć zarówno obecnym, jak i przyszłym pokoleniom.

Zapisz się na bezpłatne szkolenie GOZ dla biznesu i odkryj potencjał GOZ. Dostosujesz się do zachodzących zmian, spełnisz wymogi prawne i dowiesz się jak pozyskać zielone finansowanie oraz jak przygotować raport ESG. Twój biznes zyska nowe możliwości rozwoju, a Ty zdobędziesz certyfikat zawodowy. Szkolenia są w 100% finansowane z Funduszy Europejskich.